Verklaring van zwakte

Als uw mond belijdt dat Jezus de Heer is en uw hart gelooft dat God hem uit de dood heeft opgewekt, zult u worden gered.

Met dit citaat uit de Romeinenbrief (10,9) becommentarieert Paulus een passage uit Deuteronomium 30: 'Het woord is dicht bij u, in uw mond en in uw hart'. Een passage overigens waaruit de NBV in de Deuteronomiumtekst zelf de woorden mond en hart heeft geschrapt. Zou het kunnen dat de vertalers deze woorden te zeer een herhaling vonden van het 'dicht bij'? Ook dan is het interessant genoeg dat van de mond en het hart wordt gesproken. Het hoofd in de zin van de Griekse wijsheid was door Paulus al uitgeschakeld. De rest van het lichaam wordt gereduceerd tot hart en mond. Met andere woorden: als Paulus zijn enorme voettochten maakt maken zijn voeten deel uit van zijn mond. En ook het hart zelf is niet de plaats waar we geheimen bewaren. Er loopt een directe beweging van het hart naar de mond.

Nu zegt Badiou dat Paulus' universalisme vooral aan te wijzen is in zijn adressant. Dat is iedereen. Uiteraard verloopt de communicatie via zijn kameraden in de steden. Maar ook zij moeten hun hart en mond achterna. De filosoof Agamben preciseert. Wanneer het woord in hart en mond ligt betekent dit inderdaad (zoals in Deuteronomium) dat het zeer dichtbij ligt. Het is geen uitspraak over een of ander feit of stand van zaken, een geloofsinhoud. Jezus, uit de dood opgewekt, dat zijn niet echt feiten die door Paulus worden uitgelegd, het zijn 'feiten' of nonfeiten die worden omgevormd tot woorden die uit je hart naar je mond gaan, dat wil zeggen: uiterst dichtbij. Bovendien moet je het militantisme van Paulus uitleggen volgens zijn uitspraak dat 'in zijn zwakte zijn kracht ligt' (2 Kor.12,10). Het woord wordt dus allerminst machteloos. Het stelt de wet 'buiten werking' en stelt ons in staat er vrij gebruik van te maken (kathargein, chrèsthai).

Met deze uitleg, die niets anders doet dan het wijzen op de aanscherpingen die Paulus zelf aanbrengt, wordt een licht geworpen op mijn titel, de titel van deze blogserie 'Verklaarme'. Ik begreep die titel zelf ook niet toen ik hem neerzette, maar nu begrijp ik beter waarom ik hem niet begreep. Stel dat we allemaal nog, enigszins beduusd, aan het bekomen zijn van de schok van wat pas 2000 jaar geleden is gebeurd, dan snelt onze mond ons verstand vooruit. Het is onmogelijk je woord af te stemmen op de inhoud, de adressant, je denken. Ineens staat het er, verklaarme. Niet ik verklaar de wereld, nee, ik verklaar iets in de zin van verkondiging, een verkondiging zonder inhoud. Vooral omdat het woord mij verklaart in plaats van ik dat woord. Het woord is dichter bij mezelf dan ik, ik met mijn emoties en gedachten.

Ik begrijp nu ook dat mijn zwakte, de zwakte van mijn blogs, geen vertrekpunt is van waaruit ik macht moet opbouwen. Nee, het is eerder andersom. De macht ligt in mijn zwakte. Die moet ik dus maar blijven koesteren. Nee, sterker nog, ik moet eraan blijven werken, in geloof, hoop en liefde. Vergeet overigens niet ook deze woorden 'buiten werking te stellen' om ze in vrijheid te kunnen gebruiken.